WEB 3.0 LÀ GÌ? TÌM HIỂU CHI TIẾT VỀ WEB 3.0 - KỶ NGUYÊN MỚI CỦA INTERNET

Sau khi phổ biến của metaverse, Web 3.0 là từ thông dụng mới chiếm lĩnh thế giới Internet. Còn được gọi là web phi tập trung, Web 3.0 là phiên bản thứ ba của Internet, là một cải tiến so với Internet Web 2.0 hiện tại. Chúng ta đang ở thời điểm quan trọng của một giai đoạn mới trong quá trình phát triển của Web 3.0. Hãy cùng Tú tìm hiểu chi tiết hơn về Web 3.0 là gì, Web 3.0 hoạt động như thế nào trong bài viết dưới đây nhé!

Web 3.0 là gì?

Trước khi đi sâu hơn vào web 3.0, chúng ta cần điểm lại một chút về web 1.0 và web 2.0.

Đây là lịch sử ngắn gọn của Internet :

• Web 1.0 là web chỉ đọc, nơi mọi người có thể đọc thông tin được viết trên các trang web.
• Web 2.0  là web đọc-ghi nơi mọi người có thể đọc và viết nội dung trên các trang web và ứng dụng.
• Web 3.0  là web tương tác đọc-ghi (được hỗ trợ bởi trí thông minh nhân tạo) nơi mọi người có thể đọc, viết và tương tác với nội dung, bao gồm cả đồ họa 3D, trên các trang web và ứng dụng.

So sánh

Web 3.0 (còn được gọi là web3) là phiên bản thứ ba của Internet kết nối dữ liệu với nhau theo cách phi tập trung để mang lại trải nghiệm người dùng nhanh hơn và được cá nhân hóa hơn. Nó được xây dựng bằng trí tuệ nhân tạo, máy học và semantic web (web ngữ nghĩa), đồng thời sử dụng hệ thống bảo mật blockchain để giữ cho thông tin của bạn an toàn và bảo mật. Phi tập trung, tính mở và tiện ích người dùng đáng kinh ngạc là những đặc điểm xác định của web 3.0.

Những gã khổng lồ công nghệ như Google, Facebook và Microsoft là một trong số ít các công ty hiện đang kiếm được lợi nhuận khổng lồ từ dữ liệu người dùng. Nhưng web 3.0 sẽ cho phép tất cả chúng ta được “bồi thường" cho thời gian và dữ liệu của mình: “Về cơ bản, mọi người đã bị các công ty công nghệ lợi dụng, bị lừa dối để cung cấp dữ liệu có giá trị mà không có hoặc không được bồi thường từ các công ty thu thập và hưởng lợi từ nó. Thay vào đó, [với web3] mọi người sẽ được trả tiền cho dữ liệu mà họ chia sẻ."

Điều này có nghĩa là người dùng sẽ có thể bán dữ liệu của riêng họ cho các nhà quảng cáo trong khi vẫn giữ quyền sở hữu và quyền riêng tư về dữ liệu. Ngoài ra, web3 sẽ cho phép các trang web và ứng dụng sử dụng dữ liệu có ý nghĩa hơn và điều chỉnh thông tin phù hợp với từng người dùng.

Do đó, thế hệ thứ ba của web này là một Internet nơi bạn sẽ tận hưởng các tương tác được cá nhân hóa với máy móc và trang web theo cách tương tự như khi bạn giao tiếp với bất kỳ con người nào khác.

Đặc điểm chính của Web 3.0

• Open - Nó được tạo ra bằng phần mềm mã nguồn mở được phát triển bởi một cộng đồng các nhà phát triển sẵn có và cởi mở và được hoàn thiện trong tầm nhìn đầy đủ của công chúng.
• Trustless - Mạng cung cấp cho người dùng quyền tự do tương tác công khai và riêng tư mà không có người trung gian khiến họ gặp rủi ro, do đó dữ liệu sẽ “không đáng tin cậy”.
• Permissionless - Bất kỳ ai, kể cả người dùng và nhà cung cấp, đều có thể tham gia mà không cần sự cho phép của tổ chức kiểm soát.
• Ubiquitous - Web 3.0 sẽ cung cấp Internet cho tất cả chúng ta, bất cứ lúc nào và từ bất kỳ vị trí nào. Đến một lúc nào đó, các thiết bị kết nối Internet sẽ không còn bị giới hạn ở máy tính và điện thoại thông minh như ở web 2.0. Vì IoT (Internet of Things), công nghệ sẽ cho phép phát triển vô số loại tiện ích thông minh mới.

Các lớp của Web 3.0

Trong khi web 2.0 chủ yếu được thúc đẩy bởi sự ra đời của công nghệ di động, xã hội và đám mây, thì web 3.0 được hỗ trợ bởi ba lớp đổi mới công nghệ mới:

• Edge computing (Điện toán biên)
• Decentralization (Phân quyền)
• Artificial intelligence & machine learning (Trí tuệ nhân tạo và máy học)
• Blockchain

Web 3.0 hoạt động như thế nào?

Ý tưởng đằng sau web 3.0 là làm cho các tìm kiếm trên Internet nhanh hơn, dễ dàng hơn và hiệu quả hơn nhiều để xử lý ngay cả những câu tìm kiếm phức tạp trong thời gian ngắn.

Trong một ứng dụng web 2.0, người dùng phải tương tác với giao diện người dùng của nó, giao diện này sẽ giao tiếp với back-end của nó, giao tiếp với cơ sở dữ liệu của nó. Toàn bộ mã được lưu trữ trên các máy chủ tập trung, được gửi đến người dùng thông qua trình duyệt Internet.

Web 3.0 không có cơ sở dữ liệu tập trung lưu trữ trạng thái ứng dụng cũng như không có máy chủ web tập trung nơi chứa logic backend. Thay vào đó, có một blockchain để xây dựng ứng dụng trên một máy trạng thái phi tập trung và được duy trì bởi các nút ẩn danh trên web.  

Logic của các ứng dụng của bạn được xác định trong các Smart Contracts , được viết bởi các nhà phát triển, được triển khai trên máy trạng thái phi tập trung:

Bất kỳ ai sẵn sàng xây dựng một ứng dụng blockchain đều triển khai mã của họ trên máy trạng thái được chia sẻ này. Giao diện người dùng vẫn gần giống như trong web 2.0.

Đây là hình mô tả hoạt động của một ứng dụng web 3.0:

Kiến trúc của Web 3.0

Chủ yếu có 4 yếu tố trong kiến trúc tạo nên web 3.0:

• Ethereum Blockchain - Đây là các máy trạng thái có thể truy cập toàn cầu được duy trì bởi một mạng lưới các nút ngang hàng. Bất kỳ ai trên thế giới đều có thể truy cập vào máy trạng thái và ghi vào nó. Về cơ bản, nó không thuộc sở hữu của bất kỳ thực thể nào mà là của tất cả mọi người trong mạng. Người dùng có thể ghi vào Ethereum Blockchain, nhưng họ không bao giờ có thể cập nhật dữ liệu hiện có.
• Smart Contracts - Đây là các chương trình chạy trên Ethereum Blockchain. Chúng được viết bởi các nhà phát triển ứng dụng bằng các ngôn ngữ cấp cao, chẳng hạn như Solidity hoặc Vyper, để xác định logic đằng sau các thay đổi trạng thái.
• Máy ảo Ethereum (EVM) - Mục đích của các máy này là thực thi logic được xác định trong các Smart Contracts. Chúng xử lý các thay đổi trạng thái diễn ra trên máy trạng thái.
• Front End (Giao diện người dùng) - Giống như bất kỳ ứng dụng nào khác, giao diện người dùng xác định logic giao diện người dùng. Tuy nhiên, nó cũng kết nối với các Smart Contracts xác định logic ứng dụng.

Ưu điểm của Web 3.0

Web 3.0 sẽ làm cho web trở nên thông minh, an toàn và minh bạch hơn, dẫn đến việc duyệt web hiệu quả hơn và tương tác giữa người và máy hiệu quả hơn. Dưới đây là những ưu điểm hàng đầu của web 3.0:

1) Quyền riêng tư và kiểm soát dữ liệu

Người dùng cuối sẽ nhận được lợi thế quan trọng nhất của mã hóa dữ liệu để bảo vệ thông tin của họ khỏi bị tiết lộ. Mã hóa sẽ không thể phá vỡ trong bất kỳ trường hợp cụ thể nào. Nó sẽ ngăn các tổ chức lớn như Google và Apple kiểm soát hoặc sử dụng thông tin cá nhân của mọi người vì lợi ích riêng của họ. Do đó, người dùng sẽ có toàn quyền sở hữu và quyền riêng tư đối với thông tin của họ.

2) Dịch vụ liền mạch

Lưu trữ dữ liệu phi tập trung sẽ đảm bảo rằng người dùng có thể truy cập dữ liệu trong bất kỳ trường hợp nào. Người dùng sẽ nhận được nhiều bản sao lưu, điều này có lợi cho họ ngay cả trong trường hợp máy chủ bị lỗi.

Ngoài ra, không thực thể hoặc tổ chức chính phủ nào có khả năng dừng bất kỳ dịch vụ hoặc trang web nào. Do đó, khả năng bị tạm ngưng tài khoản và từ chối các dịch vụ được phân phối sẽ được giảm bớt.

3) Tính minh bạch

Bất kể người dùng cuối sử dụng nền tảng blockchain nào, họ sẽ theo dõi dữ liệu của mình và kiểm tra mã đằng sau nền tảng. Các tổ chức phi lợi nhuận phát triển phần lớn các nền tảng blockchain, có nghĩa là họ cung cấp một nền tảng blockchain mã nguồn mở cho phép các quy trình thiết kế và phát triển mở. Điều này sẽ giúp loại bỏ sự phụ thuộc của người dùng vào tổ chức phát triển nền tảng.

4) Khả năng tiếp cận dữ liệu mở

Dữ liệu sẽ có thể truy cập được từ mọi nơi và từ mọi thiết bị. Tăng cường thu thập dữ liệu và khả năng tiếp cận của nó đối với người dùng trên toàn thế giới bằng cách cho phép điện thoại thông minh và các thiết bị được kết nối khác truy cập dữ liệu trên máy tính nếu được đồng bộ hóa. 

Web 3.0 sẽ mở rộng hơn nữa quy mô tương tác, từ thanh toán liền mạch đến luồng thông tin phong phú hơn đến truyền dữ liệu đáng tin cậy. Điều này sẽ xảy ra vì web3 sẽ cho phép chúng ta tương tác với bất kỳ máy nào mà không cần thông qua người trung gian thu phí.

5) Nền tảng không hạn chế

Vì tất cả mọi người đều có thể truy cập mạng blockchain nên người dùng có thể tạo địa chỉ của riêng họ hoặc tương tác với mạng. Người dùng không thể bị hạn chế trên mạng này dựa trên giới tính, thu nhập, vị trí địa lý hoặc các yếu tố xã hội học của họ. Tính năng này sẽ giúp người dùng dễ dàng chuyển tài sản hoặc của cải của họ đến bất kỳ đâu trên toàn thế giới một cách nhanh chóng.

6) Tạo hồ sơ duy nhất

Với web 3.0, người dùng không cần tạo hồ sơ cá nhân riêng lẻ cho các nền tảng khác nhau. Một hồ sơ duy nhất sẽ hoạt động trên bất kỳ nền tảng nào và người dùng sẽ có toàn quyền sở hữu đối với bất kỳ thông tin nhất định nào.

Nếu không có sự cho phép của người dùng, không công ty nào có thể truy cập dữ liệu của họ hoặc xác minh tính chính xác của nó. Tuy nhiên, người dùng có quyền lựa chọn chia sẻ hồ sơ của họ và bán dữ liệu của họ cho các nhà quảng cáo hoặc thương hiệu.

7) Xử lý dữ liệu nâng cao

Web 3.0 có lợi cho các nhiệm vụ giải quyết vấn đề và tạo kiến thức chuyên sâu. Nó sử dụng trí thông minh nhân tạo để lọc ra thông tin có giá trị từ một lượng lớn dữ liệu. Người dùng cũng sẽ được hưởng lợi từ khả năng thực hiện dự báo nhu cầu của khách hàng và dịch vụ khách hàng được cá nhân hóa, cần thiết cho các doanh nghiệp đang phát triển.

Nhược điểm của Web 3.0

Ngoài ra còn có một số thách thức liên quan đến việc triển khai web 3.0. Các vấn đề quản lý dữ liệu cá nhân và quản lý danh tiếng sẽ trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Dưới đây là những thách thức hàng đầu liên quan đến việc triển khai và sử dụng web3:

1) Yêu cầu thiết bị nâng cao

Các máy tính kém tiên tiến hơn sẽ không có khả năng cung cấp các lợi ích của web 3.0. Các tính năng và đặc điểm của thiết bị sẽ cần được mở rộng để làm cho công nghệ có thể tiếp cận với nhiều người hơn trên toàn cầu. Theo như hiện tại, sẽ chỉ có một số lượng hạn chế người có thể truy cập web 3.0.

2) Các trang web Web 1.0 sẽ trở nên lỗi thời

Nếu web 3.0 trở nên chính thức trên Internet, bất kỳ trang web nào dựa trên công nghệ web 1.0 sẽ trở nên lỗi thời. Công nghệ cũ không có khả năng cập nhật các tính năng của nó để phù hợp với công nghệ mới. Điều này có nghĩa là các trang web đó sẽ lỗi thời hơn đáng kể và do đó mất lợi thế cạnh tranh so với các trang web mới.

3) Chưa sẵn sàng cho việc áp dụng rộng rãi

Công nghệ Web3 ngày càng thông minh, hiệu quả và dễ tiếp cận. Tuy nhiên, công nghệ này vẫn chưa hoàn toàn sẵn sàng để áp dụng rộng rãi. Cần nhiều nghiên cứu về tiến bộ công nghệ, luật bảo mật và sử dụng dữ liệu để đáp ứng nhu cầu của người dùng.

4) Nhu cầu về quản lý danh tiếng sẽ tăng

Khi thông tin của người dùng sẵn có và ít ẩn danh hơn thông qua web 3.0, việc quản lý danh tiếng sẽ trở thành một vấn đề đáng quan tâm hơn bao giờ hết. Nói cách khác, các thương hiệu và công ty sẽ cần duy trì tên tuổi, danh tiếng và hình ảnh của họ trên mạng. 

Các công ty sẽ cần phải giúp khách hàng có được thông tin thị trường quan trọng, hiểu biết kinh doanh có giá trị, nội dung hấp dẫn và tiếp thị qua internet tiên tiến để đi trước các đối thủ cạnh tranh. Do đó, quản lý danh tiếng sẽ trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

5) Chức năng phức tạp

Web 3.0 là một công nghệ phức tạp đối với bất kỳ người dùng mới nào, điều này khiến họ do dự khi sử dụng nó. Nó là sự kết hợp của các công cụ web thế hệ cũ với các công nghệ tiên tiến, chẳng hạn như AI và blockchain, cũng như sự kết nối giữa người dùng và việc sử dụng Internet ngày càng tăng. 

Điều này có nghĩa là chỉ các thiết bị tiên tiến mới có thể xử lý web 3.0, gây khó khăn cho bất kỳ cá nhân hoặc doanh nghiệp nào không đủ khả năng mua các thiết bị như vậy. Bởi vì những người dùng có kỹ thuật tốt sẽ được hưởng lợi nhiều nhất từ công nghệ này, bản chất phức tạp của web 3.0 có khả năng làm chậm sự phổ biến của nó ở cấp độ toàn cầu.